Sermaye Piyasası Kurulu Kuruluşu ve Gelişimi
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile 1981 yılında kurulmuştur. Yetkilerini bağımsız olarak kullanabilen, idari ve mali özerkliğe sahip düzenleyici bir kamu kurumudur. İlgili olduğu bakanlık, Başbakan tarafından görevlendirilen Devlet Bakanlığı‘dır.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun merkezi Ankara olup, İstanbul da’da bir temsilciliği bulunmaktadır. İstanbul Finans Merkezi hazır olduğundan itibaren merkezi İstanbul, yasal temsilciliği Ankara olmuştur.
Kurulun Temel Görevi
Sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin yani yatırımcıların hak ve yararlarının korunmasını sağlamaktadır.
Kurulun Karar Organı
Bakanlar Kurulu kararı ile atanan yedi üyeden oluşur. Bakanlar Kurulu başkanı atar. Kurulun başkanlık görevi, 2013 yılından itibaren görevle olan Dr. Vahdettin Ertaş tarafından yürütülmektedir. Kurul, başkanın teklifi ile üyelerden birini ikinci başkan olarak seçer.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun Birimleri
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), on iki daire ile idari fonksiyonlarını sürdürmektedir.
- Denetleme Dairesi
- Ortaklıklar Finansmanı Dairesi
- Aracılık Faaliyetleri Dairesi
- Kurumsal Yatırımcılar Dairesi
- Piyasa Gözetim ve Denetim Dairesi
- Araştırma Dairesi
- Muhasebe Standartları Dairesi
- Bilgi İşlem, İstatistik ve Enformasyon Dairesi
- Hukuk İşleri Dairesi
- İdari ve Mali İşler Dairesi
- Kurumsal İletişim Dairesi
- Strateji Geliştirme Dairesi
Kurulun Mali Yapısı
Kurul, mali özerkliğe sahiptir. Kurulun bütün giderleri özel bir fondan karşılanır. Kurul giderleri, fon gelirlerini karşılamadığı taktirde Hazine Müsteşarlığı bütçesinden alınan para ile açık tamamlanır. Ancak 1992 yılından beri gelirler giderleri karşıladığı için bu duruma ihtiyaç duyulmamıştır.
Kurulun Şirketlerle İlgili Yetkileri
Yerli veya yabancı şirketlerin menkul kıymetleri Türkiye’de halka arz olunacaksa kurul kaydına alınması zorunludur. Menkul kıymetin kurul kaydına alınabilmesi için şirketlerin gerekli belgelerle kurula başvurmaları, yatırımcıyı bilgilendirmek için hazırlanan izahnamenin kurulca onaylanması gerekir.
Denetleme Yetkileri
Kurulun denetleme ve inceleme yapan uzmanları;
- İşlemlerin yapıldığı yerde inceleme yapma
- İstedikleri tüm dökümanların kendilerine sunulması ve istenen dökümanın kopyasını alma
- Bilgi verecek kişileri çağırarak görüşme yapma yetkilerine sahiptir.
Denetim sonucunda;
- Bir yaptırım koyma,
- Konuyu kapatma,
- Konuyu kanuni takip için mahkemeye verme
- Uyarıda bulunma
- Verdiği izinleri geri çekme
- Zararın tazminini isteme
- Mahkemeden varlıkların dondurulmasını isteme
- Yapılan sermaye piyasası faaliyetlerini durdurabilme hakkına sahiptir.